Denge sistemimiz, günlük yaşamda çoğu zaman farkında olmadığımız ama hayati öneme sahip bir işleyişe sahiptir. Ayakta durmak, yürümek, gözlerimizi sabit bir noktaya odaklamak gibi sıradan görünen eylemlerde bile kulak içindeki vestibüler sistem aktif rol alır. Bu sistemdeki bozukluklar, baş dönmesi, denge kaybı ve hareket esnasında görsel bulanıklık gibi belirtilerle kendini gösterebilir.
Peki bu sistemin sağlıklı çalışıp çalışmadığını nasıl anlayabiliriz? İşte burada devreye VHIT (Video Head Impulse Test) giriyor.
📌 VHIT Nedir?
VHIT (Video Head Impulse Test), başın ani ve küçük hareketleri sırasında gözlerin sabit bir hedefe odaklanma yeteneğini ölçen bir tanı testidir. Bu testle, vestibülo-oküler refleks (VOR) adı verilen refleksin işlevi değerlendirilir.
VOR, baş hareket ettiğinde gözlerin karşıdan gelen görüntüyü sabit tutmasını sağlayan refleks sistemidir. Eğer bu sistem düzgün çalışmıyorsa, kişi hareket sırasında görsel bulanıklık ve denge kaybı yaşayabilir.
Test, özel bir gözlük (yüksek hızlı kamera içerir) ve bilgisayar yazılımı kullanılarak yapılır. Hasta sabit bir noktaya bakarken başı hafif ve hızlı hareketlerle sağa, sola, yukarı ve aşağı doğru çevrilir. Göz hareketleri kaydedilir ve analiz edilir.
📌 VHIT Hangi Durumlarda Yapılır?
VHIT testi özellikle şu durumlarda önemli tanısal veriler sağlar:
- Ani başlayan baş dönmesi (akut vertigo)
- Denge bozukluğu şikâyetleri
- Görsel bulanıklık (özellikle baş hareketiyle artan)
- Santral ve periferik vertigo ayrımında
- Meniere hastalığı, vestibüler nörit, labirentit gibi tanı şüphesi olan hastalarda
- Vestibüler rehabilitasyon öncesi ve sonrası değerlendirme amaçlı
📌 VHIT Ne Ölçer?
VHIT, her iki kulağa ait üç yarım daire kanalını (anterior, posterior, lateral) ayrı ayrı değerlendirir. Bu sayede vestibüler sistemdeki bozukluk bölgesel olarak tespit edilebilir. Ayrıca, VOR’un yanı sıra düzeltici sakkadik göz hareketleri de kaydedilir.
📈 VHIT Sonuçları Nasıl Yorumlanır?
- VOR Kazancı (Gain): Baş hareketine karşılık göz hareketinin hızı değerlendirilir. Normal değerler 0.8–1.0 arasındadır.
- Düşük kazanç: Vestibüler sistemin yetersiz çalıştığını gösterir.
- Düzeltici Sakkadlar: Gözler hedefi kaçırdıktan sonra tekrar odaklanmaya çalışır. Açık (gözle görülebilen) ya da gizli (cihazla saptanan) olabilir.
Neden VHIT?
VHIT, klasik kalorik testlere göre birçok avantaj sunar:
- Daha kısa sürer
- Daha az rahatsızlık vericidir
- Günlük yaşamı daha iyi taklit eden yüksek frekanslı baş hareketlerini değerlendirir
- Altı yarım daire kanalını da test edebilir.
🎯 Sonuç
Video Head Impulse Test (VHIT), vestibüler sistemin fonksiyonunu hızlı ve objektif şekilde değerlendiren modern bir testtir. Özellikle baş dönmesi, dengesizlik ve vestibüler hastalıklarda tanı koymak ve tedavi sürecini planlamak açısından vazgeçilmez bir araçtır.
Vestibüler sistemin karmaşık ama hayati rolünü anlamak, doğru tanı ve etkili tedavinin kapısını aralar. VHIT ise bu yolda güvenilir bir rehberdir.
